Spinaal team naar Ghana

In oktober vertrok een neurochirurgisch spinaal team van 17–31 oktober 2015 met twee orthopedisch oud gediende Ghana gangers vanuit de ISALA-klinieken naar het St Joseph Hospital in Koforidua, 80 km boven Accra, in Ghana. Dit gebeurde in het kader van de Stichting Care to Move. De afgelopen jaren steeds werden er aan Adriaan Mostert steeds meer neurologische casus gepresenteerd met vermoedelijke spinale degeneratieve pathologie, maar door gebrekkige diagnostiek kon veelal geen diagnose of operatie indicatie worden gesteld.

Nu ook de MRI in Ghana zijn intrede heeft gedaan, werd in veel gevallen nogal eens een kanaalstenose gezien, die spinaal chirurgisch verholpen kon worden. Vandaar dat dit de eerste keer is dat een neurochirurgisch team werd gevraagd en meeging om een lumbale decompressie-operatie (laminectomie) aan de Ghanese orthopeden en OK assistenten aan te leren. Gebruikt instrumentarium, dat door Wimar van den Brink en Cora van der Heide bij St. Medic in Apeldoorn was uitgezocht, en met Isala Wereldbreed geld aangeschaft, werd door Cor Wellenberg reeds eerder verscheept.

Omdat op anesthesiologisch vlak ook altijd expertise welkom is, werd dit jaar ook het afgeschreven ISALA echoapparaat (zie foto hieronder) gebruikt om diverse blokkades van perifere zenuwen echogeleid aan te leren. Ook op basaal anesthesiologisch vlak viel er nog heel wat bij te schaven en de lokale anesthesie PA’ers waren erg leergierig. Harry Naber heeft met zijn bekende enthousiasme de westerse state of the art technieken naar Ghanese maatstaven en mogelijkheden overgebracht.

Op de eerste zondag werden we al gevraagd mee te doen met een elleboogsfractuur met zenuwletsel, dit was veroorzaakt door een machete verwonding. ’s Avonds werd op de OPD (Spoed Eisende Hulp) een 10 jarig meisje gepresenteerd dat was uitgegleden met een forse schaal bananen op haar hoofd. Hierbij had ze een cervicale partiële dwarslaesie opgelopen. Er was sprake van een instabiliteit die in Ghana niet behandeld zou kunnen worden. Na Zorgvuldige afwegingen en voorwerk kon ze worden geopereerd, een cervicale anterieure discectomie met crista ileaca spaan en RVS plaatfixatie verliep technisch goed.  Tijdens onze dagelijkse visite bezochten we haar frequent. Het gehele team hoopte steeds enige verbetering te zien. De verpleging van deze complexe patiënt is prima, en het Nederlandse protocol werd gemaild, vertaald, geprint en uitgedeeld. Dwarslaesie verpleging is hoog complex, zeker als het niet vaak voorkomt. Aandacht van de fysiotherapie, een instrumentenmaker en familie is er genoeg en langzaam werd ze vrolijker. Bij vertrek was kon ze verticaal in de rolstoel zitten en had iets verbetering van de bicepsfunctie, en met onze levendige fantasie ook van de vingers rechts.

Vier geplande rugpatienten konden worden geopereerd. Deze waren tevoren al gescreend op basis van met bode verzonden MRI scans. Toen er een aantal spondylolisthesis patienten waren aangeboden met alleen een rontgenfoto van de rug, maar wel veel klachten is in goed multidisciplinair overleg besloten een Ghanese ingreep te doen met een decompressie en externe fixatie. Nynke Cora Cor en Bas zochten in hoeken en laden om een chirurgisch set samen te stellen en de volgende dag werd groot geopereerd. Het technisch resultaat was prima. De fixatie moet stabiliteit geven voor de fusie, en het uiteindelijk resultaat van deze derde wereld fusie wordt afgewacht. Het initiële beloop was probleemloos en veelbelovend.

Het tussengelegen weekend werd doorgebracht aan de zuidelijke kust. Na een woeste busrit van vijf uur, waarbij grote gaten in de weg, files en hele markten op de snelweg werden getrotseerd,  kwamen we aan bij KoSa Beach, een resort met palmbomen en witte stranden. Alleen de dapperen durfden de gevaarlijk trekkende stroming en branding tussen strand en rotspartijen zwemmend te verkennen. Een baai verderop ligt een tiental zware zelfgebouwde vissersboten. Veel slapende en ook netten-boetende vissers ertussen. Op de terugweg zijn we gestopt bij Cape Coast Castle, een oud Engels slavenfort, van waaruit de slaven (die een opsluiting in kerkers wel overleefden) werden verscheept voor een trans-Atlantische bootreis kregen naar hun nieuwe werkvelden in “De West”. Een indrukwekkende geschiedenis waarop de blanke kolonialisten niet trots hoeven te zijn.

We hadden ons verblijf in het Guesthouse, een gastenverblijf, met huiskamer, veranda, genoeg bedden, een natte cel en een keuken. Het Guesthouse is onderdeel van een klooster, waarin Brothers of St John of God werken die hun bijdrage leveren aan het gelieerde St Joseph Hospital, met als aandachtsgebied de traumatologie en orthopedie.

Na twee weken te hebben geïnvesteerd in een Afrikaanse werkomgeving, mogen we terugzien op een periode waarin we kennis hebben overgebracht, onderdeel zijn geweest van een enthousiaste chirurgische omgeving, en ook zelf hebben geleerd. Van de lokale staf en van elkaar. Twee weken op elkaars lip zonder wanklank, met alleen waardering voor elkaar en gezelligheid op OK, afdeling en de veranda na zonsondergang, maakte het een mooie reis. De TV deed het wel, maar werd in tegenstelling tot de koelkast (kaas, kaas, kaas en een enkel biertje) niet gebruikt.

Foto: Bas van Riggelen, brother Johannes, Nynke Renkema, Wimar van den Brink, Cora van der Heide, Harry Naber, Adriaan Mostert, Cor Wellenberg